حرکت و کار در اندیشه و آیین‌های‌ ایرانی و یونانی‌ (بستگی‌های‌ کار و نظام ‌اجتماعی‌ در فلسفه‌ و ادیان‌ "ایرانی‌ ـ اسلامی"‌ و یونانی‌ و یهودی‌ ـ مسیحیایی) دکتر مرتضی فرهادی*

چکیده: در این نوشتار به کار و حرکت از دیدگاه عام و فلسفی و رشته‌های گوناگون علوم اجتماعی پرداخته شده است و سپس از دیدگاه زیست‌شناسی و علم اقتصاد کار از غیر کار تفکیک شده و پس از این تعاریف و طبقه‌بندی‌ها مؤلف کوشیده، از یک سو فرهنگ تولیدی و فرهنگ کار امروز ایران را با دیروز آن در ارزش‌گذاری‌ها و حرمت کار و وجدان کاری و مسائل پیوسته با فرهنگ کار و تولید مقایسه کرده و از سوی دیگر فرهنگ ایرانی – اسلامی را با یک فرهنگ تاریخی موازی و تقریباً هموزن و شاخص که در عین آمیختگی‌ها در طول هزاره‌ها با یکدیگر، به دلایل ارتباطات، مبادلات معرفتی، یادگیری، آموزش رسمی و غیررسمی،‌ تجارت، جنگ و مهاجرت‌ها، در تعارض آشکار بوده است مقایسه کند. این مقایسه از اندیشه‌های فلسفه ایران و غرب و در آیین‌ها و ادیان آنها صورت پذیرفته است و سرانجام پس از آن مقایسه‌ها،‌ مقاله با طرح یک پرسش بنیادی که چرا با وجود نگاه ویژه به کار در فرهنگ،‌ تمدن و اندیشه‌های فلسفی و ادیان شرقی،‌ ما مسلمانان و به ویژه ما ایرانیان امروزه از کار و کوشش بازمانده‌ایم و کشورهای غربی با وجود نفرت‌ها و دیدگاه‌های تاریخی خوارکننده کار و نظام‌های برده‌داری – استعماری‌شان، امروز به نسبت ما، چنین اهل کار و کوشش شده‌اند؟